Wiedza

Ashwagandha od stuleci jest wykorzystywana w medycynie ajurwerdyjskiej, czyli tzw. tradycyjnej medycynie indyjskiej. Stosowano ją przede wszystkim jako lek na artretyzm, bielactwo, gruźlicę, zapalenie oskrzeli, przy problemach ze snem czy zaburzeniach cyklu miesiączkowego. Dziś niektóre z tych właściwości ashwagandhy są udokumentowane naukowo, a jej prozdrowotne właściwości są coraz bardziej doceniane przez lekarzy, farmaceutów czy dietetyków.

Ashwagandha - co to jest?

Ashwagandha (łac. Withania somnifera) - znana także jako witania ospała, czereśnia zimowa i żen-szeń indyjski, to roślina z rodziny psiankowatych, która rośnie głównie w górach Afganistanu i Pakistanu, Indiach oraz na Sri Lance. Jest krzewem, który może osiągać 150 cm wysokości. Jej kwiaty mają barwę żółto-zieloną, a owoce są koloru czerwonego lub pomarańczowego. Najbardziej specyficzny w tej roślinie jest korzeń, który ma nieprzyjemny zapach - stąd też słowo "ashwagandha" w języku sanskryckim oznacza dosłownie "zapach konia". Tradycyjna Ajurwerda zaleca stosowanie właśnie korzenia ashwagandhy - suszonego, w postaci proszku dodaje się do różnych ziołowych mieszanek lub gorącego mleka.

Ashwagandha - właściwości

Żeń-szeń indyjski szczególną popularność zdobywa ze względu na swoje właściwości uspokajające. Nazwa się ją także adaptogenem, co oznacza, że należy do roślin, które chronią przed różnego rodzaju stresem. Ashwagandha znajduje szczególne zastosowanie w:

• warunkach wyczerpania,
• stanach niepokoju i lęku,
• niektórych chorobach tarczycy (np. Hashimoto).

Witania ospała przede wszystkim zalecana jest osobom, które chcą wspomóc swój organizm w czasie wzmożonej aktywności fizycznej czy pracy umysłowej (wzmaga koncentrację i wspomaga zdolność uczenia się). Świetnie też sprawdzi się u osób, które potrzebują wysokiego poziomu koncentracji czy dużej odporności psychicznej - ze względu na swoje działanie antystresowe oraz pobudzające receptory mózgowe. Wszystko to jest związane z obecnością w korzeniu ashwagandhy glikowitanolidów.

Ashwagandha a odporność

Korzeń czereśni zimowej może wzmacniać układ immunologiczny. A wszystko to dzięki zawartym w niej witanolidom, glikowitanolidom i witanozydom, których stężenie w tej roślinie jest naprawdę bardzo wysokie. Dodatkowo witanolidy mogą wykazywać działanie przeciwbakteryjne.

Witania ospała pomaga obniżyć poziom stresu

Preparaty z ashwagandhą zyskały największą popularność ze względu na jej właściwości... obniżające poziom stresu. I to potwierdzone badaniami klinicznymi! Obecne w tej roślinie witanozydy to substancje, które wzmacniają odporność na stres. Toteż spożywanie korzenia ashwagandhy może wiązać się:

• ze zmniejszeniem niepokoju, związanego ze stresem,
• ze zmniejszeniem stężenia kortyzolu - hormonu odpowiedzialnego za stres,
• z łatwiejszym zasypianiem i odpowiedniej jakości snem [2, 3, 4].

Ashwagandha a choroby psychiczne

Niektóre badania wskazują, że ashwagandha ma także działanie przeciwdepresyjne. Jest ona zalecana osobom z innymi problemami psychicznymi, takimi jak obniżenie nastroju czy przygnębieniem, a także osobom ze schizofrenią, chorobą afektywną dwubiegunową, w nerwicy czy przy stanach lękowych - nie zastąpi ona leczenia farmakologicznego, ale może je wspomóc. Jednakże należy pamiętać, że każdą suplementację należy skonsultować z lekarzem [5].

Ashwaganda w chorobie Alzheimera

Ostatnie badania nad ashwagandhą sugerują jej ogromny potencjał neuroprotekcyjny, toteż w przyszłości roślina ta może być pomocna w leczeniu m.in. choroby Alzheimera. Badanie na szczurach wykazało, że u tej części badanych zwierząt, która dostawała ashwagandhę, proces tworzenia zwłóknień nerwowych zmniejszył się aż o 50% [6].

Żeń-szeń indyjski a nowotwory

Witania ospała wykazuje także potencjalne działanie antyrakotwórcze. Prawdopodobnie takie działanie przejawiają witanolidy, które mogą hamować wzrost niektórych nowotworów: piersi, płuc, trzustki czy jelita grubego. Dodatkowo ashwagandha może być skutecznym środkiem wspomagającym dla pacjentów w trakcie chemioterapii - poprzez hamowanie neutropenii (zbyt małej ilości białych krwinek).

Ashwagandha pomoc w ćwiczeniach i odchudzaniu

Wykazano, że korzeń ashwagandhy istotnie wspiera wydajność treningów - zwiększa efektywność i siłę wyjściową oraz zapobiega rozkładowi tkanki mięśniowej [7]. Dlatego też zaleca się spożywanie korzenia żen-szenia indyjskiego osobom, które pragną zredukować masę ciała w połączeniu z wysoką aktywnością fizyczną.

Ashwagandha a gospodarka lipidowa

Ashwagandha wykazuje również potencjalne korzyści, obniżające poziom stężenia cholesterolu frakcji LDL ("złego cholesterolu) oraz triglicerydów [8].

Ashwagandha w niepłodności mężczyzn

Jedno z badań sugeruje, że korzeń ashwagandhy może poprawiać liczbę i ruchliwość plemników oraz regulować poziom hormonów reprodukcyjnych, co może przekładać się to na zwiększenie ich zdolności do zapłodnienia komórki jajowej [9].

Ashwagandha w Hashimoto

Również w chorobach tarczycy wykazano działanie terapeutyczne ashwagandhy - może ona stymulować narząd do produkcji tyroksyny [10].

Ashwagandha w insulinooporności

Wysokie dawki ekstraktu z korzenia ashwagandhy (400 mg, 3 razy dziennie) wskazały na bardzo łagodnie obniżenie stężenia glukozy w surowicy krwi u osób, borykających się z insulinoopornością [11].

Ashwagandha dawkowanie

Po pierwsze: wybieraj tylko sprawdzone preparaty.

Po drugie: warto najpierw zastanowić się, w jakiej postaci chcielibyśmy przyjmować ashwagandhę: mogą to być suplementy diety w postaci tabletek lub proszek. Warto jedynie zwrócić uwagę, aby zawartość witanolidów była większa niż 2,5%.

Po trzecie: zawsze powinno stosować się do zaleceń producenta - najczęściej polecana jest kuracja trwająca ok. 6-8 tygodni, następnie rekomenduje się miesięczną przerwę.

Zespół do spraw Suplementów Diety Głównego Inspektora Sanitarnego stworzył wytyczne, dotyczące bezpieczeństwa spożywania ashwagandhy. W ciągu doby ilość przyjętego preparatu z witanią ospałą maksymalnie może wynosić do 3 g sproszkowanego korzenia. Nie powinno się przekraczać dopuszczalnej dobowej porcji witanolidów.

Ashwagandha przeciwwskazania

Nie wszyscy mogą jednak bezkarnie spożywać ashwagandhę. Ma ona kilka przeciwwskazań, toteż w swoim codziennym jadłospisie powinny na nią uważać:

• kobiety w ciąży (nadmiar może prowadzić do poronienia) i karmiące piersią,
• osoby, które zażywają leki uspokajające, przeciwpadaczkowe oraz nasenne,
• dzieci.

Oczywiście każdą suplementację powinno skonsultować się z lekarzem, również tymi preparatami, które zawierają ashwagandhę. Należy pamiętać o możliwych interakcjach suplementów diety z lekami.

Ashwagandha działania niepożądane

Spożywanie ashwagandhy może wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi. Może ona powodować:

• nudności,
• wymioty,
• inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego,
• nadczynność tarczycy,
• dolegliwości skórne: świąd, przebarwienia, pieczenie.

Dotyczy to ponad 4-krotnego przekroczenia zalecanej dawki.

Więcej informacji jak leczniczo wykorzystać ashwagandhe znajdziesz w APTEKA Z NATURY

Źródła:

[1] https://dietetycy.org.pl/ashwagandha-krotka-historia/ [dostęp z: 11.02.2021 r.]

[2] Cooley K. et al.: Naturopathic Care for Anxiety: A Randomized Controlled Trial. PLoS One. 2009, 4(8)

[3] Chandrasekhar K et al.: A prospective, randomized double-blind, placebo-controlled study of safety and efficacy of a high-concentration full-spectrum extract of ashwagandha root in reducing stress and anxiety in adults. Indian Journal od Psychological Medicine. 2012, 34(3), 255-62\

[4] Biswajit Auddy et al.: A Standardized Withania Somnifera Extract Significantly Reduces Stress-Related Parameters in Chronically Stressed Humans: A Double-Blind, Randomized, Placebo-Controlled Study. JANA. 2008, 11(1), 51-57

[5] Speers A. B. i wsp.: Effects of Withania somnifera (Ashwagandha) on Stress and the Stress- Related Neuropsychiatric Disorders Anxiety, Depression, and Insomnia, Current Neuropharmacology 2021;19(9):1468-1495

[6] Kuboyama T. i wsp.: Effects of Ashwagandha (roots of Withania somnifera) on neurodegenerative diseases, Biol Pharm Bull 2014;37(6):892-7

[7] Ziegenfuss T. N. i wsp.: Effects of an Aqueous Extract of Withania somnifera on Strength Training Adaptations and Recovery: The STAR Trial, Nutrients 2018 Nov; 10(11): 1807

[8] Raut A. A. i wsp.: Exploratory study to evaluate tolerability, safety, and activity of Ashwagandha (Withania somnifera) in healthy volunteers, J Ayurverda Integr Med. 2012 Jul;3(3):111-4.

[9] Segupta P. i wsp.: Role of Withania somnifera (Ashwagandha) in the management of male infertility, Reprod Biomed Online 2018 Mar;36(3):311-326

[10] Sharma A. K. et al.: Efficacy and Safety of Ashwagandha Root Extract in Subclinical Hypothyroid Patients: A Double-Blind, Randomized Placebo-Controlled Trial. Journal of alternative and complementary medicine.  2018, 24(3), 243-248

[11] Agnihotri A.P. et al.: Effects of Withania somnifera in patients of schizophrenia: a randomized, double blind, placebo controlled pilot trial study. Indian Journal of Pharmacology. 2013, 45(4), 417-418